Sam Jonker (1930-2009) en zijn partner Valentine Zaremba (1936) waren hartstochtelijke verzamelaars van modern glas en hebben in de loop der jaren een belangrijke collectie van Tsjechisch en Slowaaks optisch glas bijeengebracht. De collectie, die ruim honderd glasobjecten telt, is uniek in Nederland en geniet internationaal een grote reputatie.

Sam Jonker
Sam Jonker was een Nederlandse verzekeraar en verzamelaar. Tijdens zijn loopbaan bekleedde hij verschillende functies bij Nationale Nederlanden, waar hij vanaf 1980 lid van de raad van bestuur en vervolgens vicevoorzitter werd. Ook nam hij vanaf 1991 zitting in het bestuur van de ING Groep. Nadat hij in 1993 bij ING met pensioen was gegaan, werd hij tot 2000 voorzitter van het Verbond voor Verzekeraars. Verder was hij lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW (1984-2000) en de Sociale Economische Raad (1978-2000). Jonker werd voor zijn maatschappelijke verdiensten benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Verzamelen
Aanvankelijk richtten Sam Jonker en Valentine Zaremba zich als verzamelaars voornamelijk op het werk van de Nederlandse glaskunstenaar Andries Copier. Al snel ontwikkelden zij zich tot pleitbezorgers van de Tsjechische en Slowaakse optische glaskunst. Zij zijn voor met name Slowaakse en Tsjechische glaskunstenaars ware mecenassen geweest.

Rond 1980 kochten Jonker en Zaremba hun eerste glasobjecten aan: unica van Nederlandse kunstenaars als Andries Copier, Floris Meydam en Willem Heesen en, wat later, van de jongere generatie onder wie Frank van den Ham, Bert Frijns en Mieke Groot. De voorliefde voor optisch glas ontstond eind jaren 1980. De eerste optische glasobjecten die de verzamelaars verwierven, waren van de hand van Václav Cígler. Later kochten zij hoofdzakelijk werk aan van diens belangrijkste leerlingen, onder wie Miloš Balgavý, Štěpán Pala, Zora Palová, Pavol Hlôška, Juraj Opršal, Josef Tomečko en Eva Fišerová.

Door hun grote interesse voor de glaskunst kwamen Sam Jonker en Valentine Zaremba in contact met de kunstenaars zelf. Zo is uit de kennismaking met Copier een vriendschap ontstaan. Toen de belangstelling voor optisch glas was gewekt, reisden zij regelmatig naar Tsjechië en Slowakije. Daar leerde het paar glaskunstenaars kennen met wie zij een hechte relatie opbouwden en onderhielden.

Glaskunst in bedrijfscollecties
Sam Jonker heeft zijn belangstelling voor glaskunst ook in zijn werkzame leven een plaats kunnen geven. Zo werden op zijn initiatief voor een ontvangstruimte in de Haagse vestiging van Nationale Nederlanden glasobjecten aangekocht van Andries Copier. Deze markeerden, dankzij een jaarlijks aankoopbudget, het begin van een imposante bedrijfscollectie. Voor het nieuw te bouwen hoofdkantoor Delftse Poort voor Nationale Nederlanden in Rotterdam deed Jonker in 1989 een voorstel voor een monumentale glassculptuur, waarbij de keus viel op werk van Václav Cígler. Ook van diens leerlingen werd voor dit gebouw werk aangekocht dat door Cígler werd geselecteerd. De hal van het nieuwe kantoorgebouw van het Verbond van Verzekeraars in Den Haag, dat in 1996 in gebruik werd genomen, werd verrijkt met monumentale glassculpturen van Zora Palová en Štěpán Pala.

Tentoonstelling
De collectie Tsjechisch-Slowaaks glas van Jonker en Zaremba is in 2005 tentoongesteld in het Gemeentemuseum Den Haag. Deze tentoonstelling Gedachten in glas werd in samenwerking met Václav Cígler ingericht. Er is een gelijknamige publicatie bij verschenen van de hand van Beáta Balgavá en Titus M. Eliëns.